Medea - Euripides

OYUN İNCELEME VE DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ (KLASİK)

OYUN : Euripides - MEDEA

*Epos : Sözün ortaya çıkışı
*Dramenon : Taklitli eylemin ortaya çıkışı

*Medea, Civilian Theatre

ZAMAN : Medea sürgüne gitmeden bir gün önce

UZAM : Korent

MEKAN : Iason’un evinin önü.

KİŞİLER : Oyun dram olduğu için kişiler karakterdir.

• Sütnine
• Lala (Medea'nın Oğullarının)
• Medea
• Koro (Korentli Kadınlar)
• Kreon (Korent Kralı)
• Iason (Medea'nın Kocası)
• Aegeus (Atina Kralı)
• Haberci
• Medea'nın İki Oğlu

ÇATIŞMA

İnsanın İnsan İle Çatışması :.Medea – Iason, Medea – Kreon

İnsanın Kendisiyle Çatışması : Medea’nın çocuklarını öldürüp öldürmeme konusunda kararsızlığa düşmesi..

AKSİYON :

·         İç Aksiyon : Medea’nın Iason’dan almak istediği intikamı iç aksiyonu canlı tutar.

·         Dış Aksiyon : Medea’nın Iason’dan intikam almak için Iason’un yeni karısını ve kendi çocuklarını öldürmesi.

DRAMA :  Tragedya

DRAMATİK OLAY :  Medea kocasının asalet ve iktidar uğruna kralin kızı ile evlenip, Medea’nın evine yeni bir gelin getirmesini öğrenmesi ile başlar.

KONU : Kadın, kocasından intikam almak için çocuklarını öldürmeye karar vermeden önce, öldürme iradesi ile annelik içgüdüsü arasında dorukta bir çatışmaya girer. Sonunda, kendine olan saygısı üstün gelir; baştan beri planladığı gibi: Çocuklar ölmelidir!

ÖYKÜ :  Sevdiği adamın peşinden, yurdunu, ailesini terk edip başka bir ülkeye gelmiş olan bir kadının, yıllar sonra kocasının onu ülkeden kovup kralın kızıyla evlenmek istemesine direnmesinin mitoslara dayalı trajik öyküsüdür.

OLAY DİZİSİ :

1.      Lala Kreon’un Medea’yı ülkeden süreceği haberini vermiştir halkına.

2.      Medea Kreon’a ülkesinden gitmek istemediğini söyler fakat Kreon buna izin vermez. Ona bir gün içinde bu ülkeden gideceğini söyler.

3.      Iason gelir ve Medea’ya yardım teklifinde bulunur ama Medea kabul etmez.

4.      Medea yolda Aegeus’u görür ve ondan şehrine(Atina) kendisini almasını ister. Aegeus kabul eder.

5.      Medea intikam planını kurar. Önce Iason’u sütnine aracılığıyla evine çağırtıp, çocuklarıyla birlikte yeni geline zehirli hediyeleri göndertecektir.Sonra da oğullarını kendi elleriyle öldürecektir.

6.      Zehirden Kreon’un kızı ve Kreon ölür. Daha sonrasında Iason oğullarının öldüğünü de öğrenir.

7.      Medea oğullarının da cesedini alarak Atina’ya gider.

TEMA :  İntikam.

KAYNAKLAR

1.      Medea, Euripides, Metin Balay

MEDEA KARAKTER ÖZELLİKLERİ

·         Öfkeli

·         Akıllı

·         Güçlü

·         Etken

·         Dostlarına sadık

·         Gururlu

·         İncinmiş

·         Yetenekli

MEDEA

Haklısın ihtiyar. Tutacağım öğüdünü. Şimdi git içeri, hazırla onları, gör işlerini, her günkü gibi.

(Lala çıkar. Çocuklar Medea’ya gelirler.)

Ah, çocuklar, oğullarım! Hem bir şehriniz var, hem de bir eviniz;

Ayrıldığımızda da artık sonsuza kadar birliktesiniz,

Siz annesiz, bense perişan, çaresiz.

 Gitmem gerek sürgüne, başka topraklara…

Henüz varamadan tadınıza, göremeden büyüdüğünüzü, rahata erdiğinizi.

Hiçbir zaman göremeyeceğim gelinlerinizi,

Süsleyemeyeceğim gerdek döşeklerinizi,

Taşıyamayacağım meşalelerinizi.

Benim perişan çaresizliğim, kendi yüreğim, yumuşamayacak!

Bir hiç içinmiş meğer her şey,

Bütün bu yıllar boyunca sizi yetiştirmem, kol kanat germem,

Yorulup tükenmem ve çektiğim o korkunç acılar sizi doğururken.

Evet, doğru, bir zamanlar ne umutlar bağlamıştım size;

Bana bakacağınızı hayal etmiştim yaşlılık günlerimde,

Sizin kefenleyeceğinizi düşünmüştüm cesedimi cenazemde.

Nasıl da kıskanacaklardı, çocuklarım, insanlar beni!

O tatlı, o hüzünlü hayaller, eridi gitti şimdi.

Sizden ayrıldıktan sonra tepeden tırnağa acı ve keder olacak hayatım.

Bakamayacaksınız bir daha annenize, bu sevgili gözlerle.

Geçmiş olacaksınız yaşamın başka bir evresine.

Sevgili oğullarım benim, neden öyle bakıyorsunuz?

Gülümsüyorsunuz bana, son defa, niye?

(Ağlar. Çocuklar ondan biraz uzaklaşırlar, o da Koro’ya döner.)

Ne yapacağım ben şimdi?

Kadınlar, kalmadı cesaretim. Gencecik, ışıl ışıl yüzleri…

Hayır, yapamayacağım. Aklıma bile getirmeyeceğim bir daha.

Ne oluyor böyle bana? Güldürecek miyim kendimi düşmanlarıma?

Bırakacak mıyım bunu yanlarına? Çelik gibi olmalı sinirlerim.

Ne korkak biriyim, tatlı sözlerimle caydırdım kararımdan kendimi bile.

Çocuklar, içeri girin!

(Çocuklar içeri girer ama orada durup Medea’yı izlerler.)

Aranızda varsa kimse, kurban törenimde bulunmayı yasal bulmayan, icabına bakalım onun.

Titremeyecek elim.

 

ELEKTRA - SOFOKLES

OYUN İNCELEME VE DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ (KLASİK)

“İşin kötüsü ölmek değil, ölmeyi istememize karşılık ölemememiz.”

OYUN : ELEKTRA - SOFOKLES

Elektra Kompleksi :  3-6 yaş arasındaki kız çocuklarının babaya aşırı düşkün olmaları ve anneyi rakip olarak görmeleridir.

İstanbul Devlet Tiyatrosu , 2018

ZAMAN : Elektra’nın babasının ölümünden sonra…

UZAM : Troya-Mükenai

MEKAN : Troia Ovası,ev

KİŞİLER : Oyun dram olduğu için kişiler karakterdir.

• Öğretmen
• Elektra
• Orestes
• Koro
• Khrüsosthemis
• Klütaimnestra
• Aigisthos
• Bir Kaıdn
• Prologos

ÇATIŞMA

İnsanın İnsan İle Çatışması :. Klütaimnestra – Elektra / Klütaimnestra- Orestes

İnsanın Kendisiyle Çatışması : Elektra’nın babasını kurtaramamasının verdiği acı,pişmanlık,yas..

İnsanın Toplumla Varlıklarla Çatışması : Koro - Elektra

AKSİYON :

·         İç Aksiyon : Elektra ve Orestes’in intikam istenci

·         Dış Aksiyon : Elektra ve Orestes’in annelerini öldürmesi

DRAMA :  Tragedya

DRAMATİK OLAY : Elektra ve Orestes’in babalarının intikamını almak istemeleri..

KONU : Bir insanın öldürme edimiyle ilişkisini ele alırken, kişinin öcünü almadaki kararlılığını bütün bütüne bir “trajik yalnızlık” ve yas içinde yaşama pahasına sürdürmesini anlatıyor.

ÖYKÜ :  Zamanında Troia Ovası’nda orduyu yöneten Orestes’in babası Agamemnon, savaştan döndüğünde Klütaimnestra tarafından, kızının öldürülmesini öne sürerek  öldürülür. Bunun üzerine Elektra derin bir yasa bürünür ve kardeşi de Elektra tarafından doğduğu topraklardan bir gün intikam almak nedeniyle geri dönmesi için uzaklaştırılır.

OLAY DİZİSİ :

1.      Elektra babasının ölümüyle birlikte yastadır.

2.      Kız kardeşi Elektra’yı yastan kurtaramaya çalışır fakat başaramaz.

3.      Khrüsosthemis yani kız kardeşi Elektra’yı güneşin hiç doğmadığı bir yere göndereceklerini duyduğunu söyler.

4.      Annesi gelir ve kocasını öldürdüğünü söyler Elktra’ya.

5.      Öğretmen girer sahneye ve bir yarışta kaza ile Orestes’in öldüğü haberini getirir.

6.      Elektra’nın kız kardeşi babasının mezarını ziyarete gittiğinde mezarda hediyeler ve Orestes’in saçından bir tutam bulduğunu ve Orestes’in ölmediği haberini getirir Elektra’ya.

7.      Elektra kız kardeşine annesini öldürme teklifinde bulunur.

8.      Orestes Elektra’nın yanına gelir ve ölmediğini, tüm bunların annesini öldürmek için bir oyun olduğunu anlatır.

9.      Orestes ve Elektra annelerini öldürerek babalarının intikamını alırlar. Tabii öğretmenlerinin de yardımıyla.

TEMA :  İntikam

KAYNAKLAR

1.      Elektra, Sofokles, Çev.Furkan Akderin

ELEKTRA

Ey sevgili Orestes’in hatırasından bana kalan son şey! 

Gönderdiğimden çok daha farklı şekilde karşılıyorum seni, daha çiçek açarken yollamıştım.

Keşke seni o zaman kurtarsaymışım, en azından babam kadar bir mezarın olurdu şimdi.

Oysa şimdi, ülkenden çok uzaklarda sefilce bir yaşamdan sonra öldün. 

Kardeşin olarak kollayamadım seni alevlerden. 

Buraya sadece küçücük bir toz yığını olarak geri döndün.

Bunca zaman harcadığım emeklere yazık oldu.

Annem hiçbir zaman benim seni sevdiğim kadar sevmedi.

Benim dışımda hiç kimse senin karnını doyurmazdı, sen de dışarıda bana abla diye seslenirdin. 

Ama şimdi sadece bir gün içinde tüm bu şeyler yok oldu gitti.

Her şey kasırgaların önlerine çıkan şeyleri bir anda yutuvermesi gibi oldu. 

İşte şimdi gerçekten babamız da ben de öldüm.

Diğer yandan, kendisinden intikam alacağımızdan korkan annemiz, şimdi mutluluk içinde.

Ancak tüm hayallerimiz suya düştü.

Çok sevgili bedenini beklerken, sadece kül ve gölge aldık elimize.

Zavallı bana ne kadar yazık oldu.

Sevgili kardeşim, karanlık yollarda beni nasıl da mahvettin!

O halde ben de bu ufacık odaya kapanayım ve aşağıda seninle beraber kalayım.

Burada yukarıda kaldığım sürece seninle her şeyimi paylaşmıştım.

Ölümünden sonra da senden uzakta kalmak istemiyorum. 

Çünkü bu saatten sonra acılarımdan kurtulmamın tek yolu ölümüm olacak.