OYUN
İNCELEME VE DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ (KLASİK)
OYUN
: SOFOKLES - ANTİGONE
ZAMAN
: Bir, gün doğumu ile batışı arası. Antigone öğle güneşinin aydınlığında yasağı
delmeyi göze alır.
UZAM
: Thebai
MEKAN : Kral Sarayının
Önü
KİŞİLER
: Oyun dram olduğu için kişiler karakterdir.
·
ANTİGONE
·
İSMENE Kız
Kardeşi
·
KREON Thebai
Kralı
·
EURÜDİKE
Kreon’un Karısı
·
HAİMON Kreon’un Oğlu
·
TEİRESİAS
Kör Kahin
·
NÖBETÇİ
·
HABERCİ
·
KREON’UN HİZMETLİSİ
·
THEBAİLİLİER KOROSU
·
KREON’UN MAİYETİ
·
TEİRESİAS’IN YARDIMCISI
 |
| Denizli Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu, Antigone (2012), Yönetmen : Sinan Küçüköz |
ÇATIŞMA
İnsanın
İnsan İle Çatışması :.Antigone – İsmene / Antigone -
Kreon
İnsanın
Soyut Varlıklarla Çatışması : Çektiği acılardan
dolayı Zeus’u suçlar Antigone.
İnsanın
Toplumla Çatışması : Halkın ölüyü gömdürmesi üzerine
Kreon ile konuşması.
AKSİYON
:
·
İç
Aksiyon : Ölen abisi Polyneikes’in cesedinin gömülmemesinin Antigone’ye
verdiği acı...
·
Dış
Aksiyon : Bu acı doğrultusunda Kreon’a karşı gelerek abisinin cesedini
gömmeye çalışması.
DRAMA
: Tragedya
DRAMATİK
OLAY :
Antigone’nin
ölen abisinin cesedini yasağa karşı gelerek gömmek istemesi ve sonucunda
gelişen ölümler..
KONU
: Antigone, dünya
edebiyatında ilk direniş örneği sayılmaktadır. Antigone’yi yargılamadan mahkum
eden Kral Kreon, devlet gücünü, birey haklarını hiçe sayarak kullanmaya
kalktığında Antigone, yaşamı pahasına, hoşgörüye, sevgiye dayalı bir hukuku ve
birey haklarını savunmakta direnir.Antigone, günümüzde hala sürüp giden “İnsan
devlet için değil, devlet insan için vardır.” tartışmasına gelen bir yanıttır.
ÖYKÜ
: Thebaili çift Oidipus
ve Iokaste’nin dört çocuğu vardır: Eteokles ve Polyneikes,Antigone ve İsmene.
Oidipus babası Laios’ katili ve annesinin kocası olduğu gerçeğini öğrenince,
Laios ve İokaste kendilerini öldürürler. Taht Polüneikes ve Eteokles’e kalır.
Ama Labkadoslar’ın ailesinde ezelden beri hüküm süren lanet çok geçmeden
harekete geçer: Taht kavgası sırasında Polüneikes kardeşi tarafından Thebai’den
sürülür ve babadan kalan mirası geri alabilmek için Argos’ta büyük bir ordu
toplar.
“Thebai
Önünde Yediler” şehre korku salmışken, Kahin Theiresia’nın kehaneti üzerine
Kreon’un küçük oğlu Megareus anayurdunu kurtarmak için kendini kurban eder.
Tanrıların kimin yanında durduğunu ise Kapaneus’un sonu gösterir: Zeus’un
yıldırımları ona tam duvara tırmanmak üzereyken isabet eder. Eteokles ve onun
tarafından seçilmiş olan altı komutan Thebai kapılarını kahramanca savunurlar.
Her yerde zafer kazanırlar, ama yedinci kapıda düşman kardeşler karşı karşıya
gelirler ve çatışmada birbirlerini öldürürler. Oidipus’un lanetli evliliğinden
geriye iki çocuk kalır böylece: Antigone ve İsmene. [1]
OLAY
DİZİSİ :
1.
Antigonekardeşi Polyneikes’in cesedinin gömülmeyeceğini
öğrenir ve kardeşi İsmene’ye yardım edip etmeyeceğini sormak için yanına gider.
2.
Olumsuz cevap alan Antigone bu işi tek başına yapacağını
söyler.(Hamartia) [2]
3.
Kreon Thebai halkını toplar ülkenin kralı olduğunu duyurur ve
Polyneikes’in cesedini kimsenin gömmeyeceğini, gömen ya da gömmeye çalışan
birini görüp de söylemeyen olursa cezasını bulacağını söyler.
4.
Antigone tüm bunların farkında kardeşinin cesedini gömer.
5.
Nöbetçiler tekrar cesedi açar ve Antigone ağıtlar yakarak
tekrar gömmeye çalışır. Fakat yakalanır ve Kreon’un önüne getirilir.
6.
Kreon koyduğu kurallara karşı geldiği için Antigone’yi
ölümle cezalandıracağını söyler.(Hamartia
Kreon)
7.
Kreon sonrasında İsmene’yi çağırır ve suça ortak olup
olamdığını sorar. İsmene ortak olduğunu söyler her ne kadar Antigone buna karşı
gelse de..
8.
Kreon’un oğlu Haimon Antigone’yi sever ve eğer Antigone
ölürse kendisinin de öleceğini söyler babasına.
9.
Kreon İsmene ve Antigone’yi de zindana kapatır. Sonrasında
İsmene’yi bir dağa gönderip öldürmekten vazgeçer.
10.
Kör kahin Kreon’un yanına gelir ve kötü şeyler olacağını
haber verir. Bu neden le yaptığı işten geri dönmesini öğütler. Kreon, onun
sözünü dinler ve Polyneikes’i gömdürür.
11.
Tam bu sırada Kreon Antigone’nin öldüğü haberini alır.
Zindanda kendini asmış olan Antigone’yi oğlu Haimon görür. Babasından bir kılıç
darbesiyle uzaklaştıktan sonra kılıcını kendine saplar.
12.
Haberi duyan Kreon’un karısı oğlunun acısına dayanamaz ve o
da intihar eder.
TEMA
: Sağduyu (aklı selimlik)
KAYNAKLAR
1. Antigone,
Sofokles, Çev. Ayşe Selen
2.
Tiyatroda Yaşam-Oyun İlişkisi, Sevda Şener
ANTİGONE
Oy! Babamın lanetli evliliği!
Öz çocuğuyla, yani babamla
birleşen
Anamın uğradığı felaketler!
Bu günahkar evlilikten doğan ben,
Duasız, onursuz,
Gidiyorum onların yanına.
Ardımdan göz yaşı dökülmeden,
Kimse tarafından sevilmeden,
Evliliğin tadını bilmeden
Çıkıyorum kaçınılmaz yolculuğa.
Zavallı benn, bir daha hiç
bakamayacağım
Günün kutsal ışığına,
Ve kaderime ağlayan
Tek dostum bile yok.
Ey mezarım, ey gerdek yatağım,
Ey yeraltındaki zindanım! Orada
Kavuşmaya gidiyorum yakınlarımla;
Persefone o kadar çoğunu götürdü
ki yer altına.
Şimdi de ben, en sonuncuları,
ölüyorum en acı biçimde,
Gençliğime doyamadan hem de.
Ama yine de içimde bir avuntu
var: Gelişim
Hoşgelir babama ve hoş gelir
sana,
Anneciğim, ve sana, Eteokles.
Çünkü sizler öldüğünüzde, sizleri
ellerimle yıkadım,
Süsledim, sunaklar sundum
mezarlarınıza.
Ve şimdi, sana da ey Polüneikes
Son görevimi yerine getirdim
diye,
Ödüllendiriliyorum işte böyle!
Ama akıllı insanlar, davranışımı
yüceltir.
Çünkü eğer ana olabilseydim,
evladım için,
Ölen kocam için, asla
İktidara karşı gelmezdim böyle
bir davranışla.
Bunu bana söyleten yasa nedir?
Kocam ölecek olsaydı, başka
birini bulurdum,
Ondan da bir çocuğum olurdu,
birini kaybettiysem eğer.
Ancak Hades’teyse çoktan anayla
baba,
İnsanın başka kardeşi olamaz bir
daha.
İşte ben bu yasaya göre gömdüm
seni
Sevgili kardeşim, ama Kreon
Suçlu saydı beni ve öfkelendi.
Şimdiyse pençesi kavradı beni
sürüklüyor,
Ne gerdek yatağı, ne düğün
türküsü,
Ne bir koca, ne de bir evlat
düştü payıma.
Her türlü sevgiden yoksun,
gidiyorum
Canlı canlı mezarıma.
Tanrıların hangi yasasını
çiğnemişim ben?
Zavallı ben, tanrılara daha ne
kadar yakarayım?
Kimden medet umayım?
Dindar olduğum için suçlu
sayıldım!
Tamam, eğer tanrılar bunu uygun
buluyorlarsa
Kabul ediyorum: hatamdan dolayı
acı çekiyorum.
Ama suçlu beni yargılayanlarsa,
Daha beteri gelmesin onların
başına.
