Rol Oyunları Alıştırmaları

 

 

 Rol oyunları ve alıştırmalarının temel koşullarını maddeler halinde yazınız. Bunların içerisinden zaman-mekan ve oyuncuyu açımlayarak yazınız

 

 

Rol oyunları ve alıştırmalarının üç temel koşulu bulunmaktadır. Yine bu koşullar kendi içerisinde gruplandırılabilir.

1.      Zaman: Doğaçlamaya dayanan her rol oyunu belirlenmiş bir zamanda geçer ve zamanın etkisi altındadır.

2.      Mekan: Rol oyunları mutlaka belir li bir mekânda oluşur, mekâna bağlıdır, mekanın sunduğu olanaklarla ilişkilidir. Oyun grubunun rol oyunu için belirleyeceği mekan oyunu doğrudan etkiler.

3.      Oyuncu: Her rol oyunu mutlaka oyuncular tarafından gerçekleştirilir. Bu-arada kast edilen profesyonel oyuncu değil durumlar oyun grubudur. Üstüne konuşulmuş ancak doğrudan  prova edilmemiş rol oyunu doğaçlamava dayalı bir formla oynanır. Oyun grubunun kalabalık sahnelerde etkili oynayabilmeleri için önceden planlanan oynama biçimine, karar verilen aksiyon çizgisine uymaları özellikle dikkat etmeleri gereken bir konudur. Bu üç temel koşulu destekleyen diğer koşullar şöyle sıralanabilir.

4.      Metin: Seçilen tema üstünden ya da oyun yöneticisinin yönergesi doğrultusunda oluşturulan dramatik yanı kuvvetli öykü ona uygun bir dil bulunarak oynanır. Metin doğaçlama üstünden kendini ortaya koyacağından yazılı bir metin söz konusu değildir. Rol oyunu bir yazarın bir cümlesinden ya da bir yazarın bir öyküsünden yola çıkılarak da gerçekleştirilebilir. Böylesi bir durumda bile yazılı bir metnin oynanmasından söz edilemez. Sonuç olarak ortaya çıkan metin orada ve o anda doğaçlamaya dayalı olarak oluşturulmuştur.

5.      Aksesuarlar: Seçilen tema ya da öykünün oynanmasında çalışılan mekánda bulundurulan her türden aksesuar kullanılabilir. Aksesuarlar oyuncunun belirlenen rolleri etkili bir biçimde oynamalarına katkı sunar.

6.      Durumlar: Toplumsal yaşantının her durumlar oyun grubunun motivasyonunu hangi bir anını dikkate alarak seçilecek durumlar oyun grubunun motivasyonunu doğrudan etkileyecektir.. Dramatik yanlarının dikkate alınması oynama açısından kolaylık sağlar.

7.      Roller : Rol oyunlarının gerçekleşmesi bir rol tasarımı üstünden olanaklıdır. Oyun grubunun mekân, zaman ve öykü gibi temel meseleler üstüne çalışmaları zorunlu olarak bu unsurların taşıyıcı araçları olan roller üstüne çalışmayı da dayatır. Roller üstüne çalışma yaparken zaman, mekán ve öykü dikkatle analiz edilmelidir. Bu unsurlar rollerin temel özelliklerini belirleyeceklerdir. Roller üstüne çalışmak cümlesinden aynı zamanda oyunculuk üstüne de çalışmayı gerekli kılar. O Rol oyunlarında doğru bir yaklaşım değildir. Önemli olan mekâna, zamana ve öyküye bağlı olarak oynanacak rollerin doğru seçilmesi ve ona göre olanaklar ölçüsünde oynanabilmesidir. Söz konusu olan teatral bir gösteri değildir ve bu yüzden de oyunculuk bir kıstas olarak dikkate alınmaz.

8.      Rol oyunlarında bir başka ölçüt de rol dramaturgisinin asgari ölçülerde uygulanmasıdır. Belirli bir zamanda ve mekånda bir rol kişisinin yaşayacağı olaylar bütünü kendi içinde bir tutarlılığa sahip olmalıdır. Rol dramaturgisinin asgari ölçülerde kavranması ilerde yapılacak planlı doğaçlamaların estetik/etkili olmasının ön koşullarından birini oluşturur,

9.      Planlı rol oyunu : Planlı rol oyunu önceden belirlenmiş bir sorunun farklı bakış açılarından teatral araçlar kullanılarak irdelenmesi üstüne kuruludur. Okulda ya da iş yerinde var olan bir sorunu konuşarak da çözebilirsiniz. Oynayarak sorunu tartışmaya açmak, empatinin gelişmesine, ön yargıların parçalanmasına, etkileşimin söz üstünden değil eylem üstünden gerçekleşmesine hizmet edecektir. Oynamak ve sorunu bu yolla irdelemek oynama keyfinin etkisiyle ve birevlerin kendi tasarruflarını devre dışı bırakmasıyla etkili olacaktır.

10.  Tema : Tema toplumsal yaşantının her alanından seçilebilir. Sosyal geçeklikteki her an her durum tematik olarak ele alınıp irdelenebilir. Rol oyunlarında tema oyun yöneticisi tarafından belirleneceği gibi grup tarafından da belirlenebilir. Belirlenen tema üstüne ön hazırlık yapılmış olması önemli bir unsurdur. Temanın çalışmanın ilerleyen aşamalarında sapmalara uğramasının önüne geçmek öncelikle oyun yöneticisinin sorumluluğundadır.

11.  Form : Oyun formu rol oyunlarında belirleyici bir unsurdur. Oyun yöneticisi çalışma sürecinin her aşamasında oynama formları konusunda oyun grubunun olanaklarını geliştirmeyi hedefler. Kendiliğinden gelişen oynama formlarını kabul eder, değiştirmek ve dönüştürmek isteğini zamana yayarak oyun grubunun oynama isteğini törpülemeden gerçekleştirir. Oyun formları absürt, masalsı, gerçekçi, grotesk, trajik, komedi, gerçek üstü, anlatıya dayalı, ortaoyunu, gibi olabilir. Söz konusu edilen bu formların her biri ayrı bir oynama biçimine işaret eder. Oyun gurubu bu formları zaman içinde seçtiği tema, öykü, mekån, zaman gibi koşulları dikkate alarak kullanmayı öğrenmelidir. Öğretmek ve oyun grubunu geliştirmek oyun yöneticisinin asal sorumluluğudur. Rol oyunlarında didaktik planlama ve pedagojik hedef seçimi önemli bir unsurdur. Bu durum oyun yöneticisini oyun formları konusunda, üstüne çalışacağı tema ya da durum konusunda yeterli biri- kim edinmeye iter. Oyunları ve alıştırmaları varyasyonlu bir biçimde kullanmayı bilmesi ve oyun grubunu zorlamadan yönlendirebilmesi önemlidir: Oyun grubuyla birlikte hareket etmeyi, grubu dinlemeyi biçimlerinin bilmesi yapacağı çalışmayı etkili hale getirecektir.

Rol oyunlarında oyun grubu ve oyun yöneticisi genel hatlarıyla aşağıda belirtilen hedeflere ulaşır:

Seçilen temanın sınırlarını, ortaya atılan durumların nedenselliğini araştırır. Bu hem kişisel ve hem de grubun eğilimine bağlı olarak belirlenir.

Kendi yaşantısından yola çıkan birey oyun grubundaki diğer bireylerin yaşantısını karşılaştırır, anlamaya çalışır, analiz eder ve tartışır. Kendi deneyimlerini ve birikimlerini diğerlerine açık eder, benzer deneyimleri başkalarının da yaşadığını görmek/hissetmek önemli bir kazanımdır. Toplumsal sorunlar konusunda gerekli bilgilenme sağlanır: Araştırmanın önemini kavrayarak ön yargılarının önüne geçer. Üstüne çalışılan temanın ya da sorunun araştırılması rol oyunlarında önemli bir hedeftir.

Sözel olarak kendini ifade etmenin olanaklarını keşfeder. Seçilen her tema ya da durum konusunda grupla birlikte oynamaya yönelik yapılan hazırlıklar sözel düzlemde tartışmayı zorunlu kılar. Bu durum bireyin kendi düşüncesini, tasarruflarını etkili biçimde aktarmaya iterek sözel beceri alanını genişletir. Rol oyunları aynı zamanda oynama biçimlerinin geliştirilmesine de katkıda bulunur. Oyun yönetici grubun oynama yetisini sürekli olarak geliştirir. Bu esas olarak tiyatro yapmanın ön hazırlığına kadar uzanır.